Rüyalar, gün içinde öğrenilmiş olan bilgilerin uygun şekilde belleğe yerleştirilmesini ve kısa süreli hatırlamanın uzun süreli hatırlamaya çevrilmesini sağlıyor. Rüyaların öğrenmeyi kolaylaştırdığını belirten uzmanlara göre, rüyalar beyindeki sinir hücrelerinin ve sinir ağlarının sağlıklı bir şekilde çalışmasına ve gelişmesine hizmet ediyor. Bu nedenle bebek ve çocukların beyin gelişimlerinde rüyaların önemli bir yeri var.
Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Fatma Duygu Kaya Yertutanol, rüyaların gün içindeki yaşantıların, deneyimlerin, duyguların, düşüncelerin düzenlenmesi, analiz edilmesi, anlamlandırılması yani kısacası zihinde işlenip netleştirilmesini sağladığını söyledi.
Yaşamın üçte biri uykuda geçiyor
Yrd. Doç. Dr. Fatma Duygu Kaya Yertutanol, rüyaları, “zihnimizin uyku sırasında oluşturduğu görüntü ve öyküler olarak ya da duyusal, bilişsel ve duygusal boyutların olduğu farklı bir tür bilinçlilik hali” olarak tanımladı. Yertutanol, şunları söyledi:
“Yaşamın yaklaşık üçte birinin uykuda geçtiğini biliyoruz. Uyku, karmaşık fizyolojik mekanizmaların işlediği ve kabaca hızlı göz hareketlerinin olduğu (REM) ve olmadığı (NREM) dönemleri içeren bir süreçtir. Bu dönemler birbirini izler ve 8 saatlik bir gece uykusu boyunca 4-5 dönem geçiririz. Rüyalar yoğun olarak zihnimizin tıpkı uyanıklıktaki gibi çok aktif olduğu bir dönem olan REM döneminde görülür ve süreleri birkaç saniyeden 20-30 dakikaya kadar değişebilir. Gece boyunca sıklıkla birden fazla (3-6 arası) rüya görmekle birlikte çoğunu (yaklaşık %95-99’u) uyandığımızda hızla unuturuz.”
Rüya süreci ile ilgili bilinenler az
Rüyaların zaman zaman eğlenceli, keyif verici, mantıklı olduğu gibi zaman zaman da korkutucu, kaygı verici, kafa karıştırıcı ya da tuhaf olabildiğini ifade eden Yrd. Doç. Dr. Yertutanol, “Rüyalarımızın başlangıcı/bitişi ve içeriği gibi özellikleri üzerine kontrolümüz yok denecek kadar azdır. Rüyalar başlar, belirli içerikler taşır, bize bazı duygular yaşatır ve biterler. Bu sürecin ayrıntıları ile ilgili bilgilerimiz azdır” dedi.
Rüyalar, öğrenilmiş bilgilerin belleğe yerleştirilmesini sağlıyor
Rüyaların biyolojik, fizyolojik ve psikolojik önemi kesin olarak bilinmemekle birlikte işlevine ilişkin birçok açıklamanın olduğunu ifade eden Yrd. Doç. Dr. Fatma Duygu Kaya Yertutanol, bu açıklamalardan bazılarını şu şekilde özetledi: “Rüyalar gün içinde öğrenilmiş olan bilgilerin uygun şekilde belleğe yerleştirilmesi ve kısa süreli hatırlamanın uzun süreli hatırlamaya çevrilmesini sağlar. O nedenle öğrenmeyi kolaylaştırır.
Gün içerisinde yaşananları zihinde işliyor
Gün içindeki yaşantıların, deneyimlerin, duyguların, düşüncelerin düzenlenmesi, analiz edilmesi, anlamlandırılması yani kısacası zihinde işlenip netleştirilmesini sağlar. Zaten çoğu kez rüyalarda son zamanlarda yaşadıklarımızdan parçalar olduğunu fark ederiz. Örneğin devamlı üzerinde düşündüğünüz bir soruna gün içinde bir çözüm bulamamışken, sağlıklı bir uyku sonrası sorunu çözmeye yönelik bir yol bulmuş olarak uyanmak mümkündür.
Bebek ve çocukların beyin gelişimi için önemli
Rüyalar beyindeki sinir hücrelerinin ve sinir ağlarının sağlıklı bir şekilde çalışmasına ve gelişmesine hizmet eder. O nedenle bebek ve çocukların beyin gelişimlerinde önemlidir.”
Bilinç dışındaki bilgilere ulaşmak mümkün hale geliyor
Rüyaların bilinç dışında bastırdığımız isteklerimizin, korkularımızın, kaygılarımızın açığa çıktığı bir süreç olduğunu ifade eden Yrd. Doç. Dr. Yertutanol, “Böylece rüyalar sayesinde bilinç dışındaki bilgilere ulaşmak mümkün hale gelir. Bilinç dışındaki içeriğin bir kısmına rüyalar yoluyla ulaşmanın, özellikle bazı psikoterapi türlerinde büyük önemi vardır. Bu içerik terapi seansları sırasında incelenir ve kişinin bastırılmış istek, korku ve kaygılarının farkına varmasına yardımcı olunur” diye konuştu.
Rüyalarımızı nasıl hatırlayabiliriz?
Yrd. Doç. Dr. Fatma Duygu Kaya Yertutanol, rüyaların anlaşılmasının kişinin zihinsel süreçleri ile ilgili önemli bilgiler verdiğini ve bu nedenle rüyaların hatırlanmasının önemli olduğunu söyledi. Ancak rüyaları hatırlamanın her zaman mümkün olmadığını ifade eden Yertutanol, “Rüyalarımızı hatırlamak için öncelikle sağlıklı bir uyku uyumayı sağlamak gerekir. Daha sonra her gece yatarken kendimize ‘rüyalarımı hatırlamak istiyorum’ diye telkinde bulunmak ve sabah uyanır uyanmaz başka hiçbir şey yapmadan ve düşünmeden zihnimizde kalan rüya parçacıklarını başucumuzda tutacağımız ufak bir not defterine (rüya defteri) yazmak zaman içerisinde rüyalarımızı daha iyi hatırlamamıza yardımcı olabilir” dedi.
